Dành thời gian để làm 'mẹ hạnh phúc'

Đăng ngày: 09 03, 2025

Bố mẹ muốn yên ổn, con lại dễ tổn thương

Trong nhiều câu chuyện của các mẹ, họ thừa nhận hoặc nhận xét không ít mẹ nóng nảy khi dạy con. Có đúng là các mẹ ở Việt Nam đang dễ nổi nóng, dễ cáu kỉnh khi dạy con không?

Chuyên gia tâm lý Phương Hoài Nga :

Tôi nghĩ quan sát này có cơ sở. Đầu tiên, về quan sát có thể thấy bố mẹ bớt

kiên nhẫn、hơn với con mình.

Bà Phương Hoài Nga là chuyên gia tâm lý đầu tiên xuất bản sách về làm cha mẹ dựa trên kinh nghiệm giáo dục và trị liệu cho trẻ em và gia đình ở Việt Nam

ẢNH: NVCC、Cha mẹ đều đi làm với cường độ lớn. Họ

kỳ vọng、việc gia đình phải ổn, việc của con cái phải ổn. Khi dành thời gian cho con, họ cũng chỉ dành được một vài lĩnh vực thôi. Sự kiên nhẫn của họ thường thu hẹp và khu trú nhiều hơn ở việc con học gì, trường nào, học có tốt hay không.

Trong khi đó, thế hệ trẻ bây giờ lại là nhóm dễ tổn thương hơn thế hệ trước do lượng thông tin mà tụi trẻ tiếp nhận hằng ngày. Lượng thông tin này nhiều hơn và cũng đến sớm hơn so với khả năng các bạn có thể tự xử lý. Thêm nữa, các con quan tâm hơn đến sức khỏe tâm lý còn bố mẹ lại quan tâm đến học ở đâu, sau này tương lai ra sao... Khi con tìm đến bố mẹ với các vấn đề liên quan đến cảm xúc trong khi bố mẹ lại quan tâm đến cái khác thì rõ ràng là lệch.

Khi quan tâm lệch nhau, bố mẹ có thể lắng nghe một chút, nhưng rồi sẽ nói "tập trung vào việc của con đi, việc quan trọng nhất là học"… Họ

nổi nóng、đôi khi vì chính mình cũng không biết phải làm gì với những thứ con đang gặp phải. Họ cũng nổi nóng vì trẻ sao nhãng quá nhiều khỏi những thứ họ cho là quan trọng.

Cha mẹ Việt có thể dễ nổi nóng nhưng họ cũng nỗ lực và thực sự quan tâm con cái. Tuy nhiên, khi họ chưa biết phải làm sao thì khả năng nổi nóng của họ cũng cao hơn. Nó như một vòng lặp.

Bố mẹ nên rẽ vào những thứ con thích để hiểu con, và khi mình hiểu thì đúng như lời Phật dạy "có hiểu thì mới có thương". Kết nối đôi bên cũng sẽ nhiều hơn. Sự tức giận đôi bên dành cho nhau theo đó cũng sẽ giảm đi.

Tôi mới nghe câu chuyện mẹ cáu quá nói với con: "Chỉ có ăn với học thôi mà cũng không nên hồn". Sau đó, con đáp lại: "Thì giờ ai chả chỉ ăn với học". Hai câu thoại này có vẻ rất quen, bà có thấy vậy không?

Bố mẹ thường nghĩ là bọn trẻ rất sướng, rất nhàn. Các con chỉ có 2 nhiệm vụ chính là ăn ngủ để lớn lên về mặt sinh lý và thực hiện nhiệm vụ của học sinh. Trong khi trẻ có những lĩnh vực khác cần phát triển, nhưng quan tâm của bố mẹ chưa chạm đến. Chưa kể năng lực của bố mẹ trong việc quan tâm đến những vấn đề khác còn yếu, nên họ sẽ làm những thứ mình giỏi hơn, tránh thứ mình chưa giỏi. Điều này có thể tạo ra rào cản khi tiếp cận những khía cạnh khác của con, như sở thích, các mối quan hệ bạn bè, tình cảm, băn khoăn của con về xã hội, thời gian giải trí…

Rẽ vào sở thích của con

Có vẻ như các "bố mẹ dễ cáu" đang vừa dạy vừa giao nhiệm vụ cho con quá nhiều. Còn phía các con cũng đang nhận thức lệch về việc làm con?

Một buổi ngoại khóa dành cho các mẹ do bà Phương Hoài Nga dẫn dắt

ẢNH: NVCC、Có bạn đến trị liệu, tôi hỏi con nghĩ thế nào là một người con tốt. Bạn ấy học tốt, chịu khó làm việc nhà, lễ phép… nhưng bạn nói "con không nghĩ mình là một đứa con đủ tốt". Tôi hỏi tiếp với con, một đứa con đủ tốt nghĩa là gì thì bạn trả lời một đứa con đủ tốt là phải "hiệu quả".

Bình thường, mình sẽ nói một nhân viên tốt là một nhân viên làm việc hiệu quả, chứ mấy ai lại nghĩ đến "một đứa con hiệu quả". Điều đó cho thấy hầu hết các con đang lớn lên với một danh sách việc phải làm, những check list, to do list phải hoàn thành chứ không được lớn lên với những hiểu biết về làm sao để hạnh phúc.

Nhưng bố mẹ cũng đang quá tải, vì hiểu biết chưa đủ và các thiết chế xã hội chưa đủ để nâng đỡ giáo dục gia đình…

Người lớn nên có ý thức về những quãng chuyển

cho chính mình. Có người ý thức không mang việc về nhà nhưng vẫn chuẩn bị một danh sách dày đặc việc nhà và con cái cần phải làm, điều đó cũng khiến mọi người cảm thấy quá tải. Ở Việt Nam trong khoảng 7 - 8 năm trở lại đây cũng có các nghiên cứu về hiện tượng "kiệt sức trong việc làm bố mẹ" - một chủ đề khá "trẻ".

Kiệt sức trong nuôi dạy con khiến người ta thấy mình không đủ tốt, khiến người ta tránh né cảm xúc với con. Đứa trẻ có nhu cầu cảm xúc, nhưng bố mẹ lại cảm thấy quá sức với việc đó, thế thì sự bất lực về cảm xúc từ cả hai phía rất cao, và thường sẽ bộc lộ với nhau bằng cơn tức giận.

Làm thế nào để nhận ra mình có thể đã kiệt sức khi làm cha mẹ, để hướng tới hồi phục?

Nếu bố mẹ nhận ra mình không đủ khỏe để chứa được vấn đề và cảm xúc của con, có nghĩa là họ đã kiệt sức rồi. Khi đó, về nguyên lý là họ phải nhìn lại cuộc sống tổng thể của mình, liệu có thể bớt công việc lại hay không, liệu họ có thể có thêm thời gian linh động hay không.

Họ cũng cần điều chỉnh chất liệu

giao tiếp、với con. Bố mẹ nên rẽ vào những thứ con thích để hiểu con, và khi mình hiểu thì đúng như lời Phật dạy "có hiểu thì mới có thương". Kết nối đôi bên cũng sẽ nhiều hơn. Sự tức giận đôi bên dành cho nhau theo đó cũng sẽ giảm đi.

Nếu cứ phải cố rẽ vào như thế thì có phải càng tăng sức ép không?

Nếu muốn hạnh phúc thì phải dành thời gian để hạnh phúc. Các mẹ cứ nói là tôi muốn hạnh phúc trong việc làm mẹ nhưng tôi không dành thời gian cho nó được. Thế thì để dành thời gian cho hạnh phúc, mọi người phải tổ chức lại toàn bộ cuộc sống của mình. Đầu tiên là xem lại toàn bộ thời gian, có khi nào chúng ta đang "dễ dàng" cấu vào thời gian làm mẹ không? Đất hẹp lại thì làm sao mọc được cây to?

Tôi muốn nhấn mạnh không thể có hạnh phúc khi không dành thời gian cho hạnh phúc, cả theo nghĩa mình tạo ra nó và nghĩa mình tận hưởng nó. Cả hai đều cần thời gian.

Xin cảm ơn bà!

//Chèn ads giữa bài

.push {、//Nếu k chạy ads thì return

if、return;、var mutexAds = '';

var content = $;

if {、var childNodes = content[0].childNodes;

for {、var childNode = childNodes[i];

var isPhotoOrVideo = false;

if == 'div') {

// kiem tra xem co la anh khong?

var type = $.attr + '';

if >= 0) {、isPhotoOrVideo = true;

}、}、try {、if && && !isPhotoOrVideo) {

if {、childNode.after);

arfAsync.push;

}、break;、}、}、catch { }、}、}、});、function htmlToElement {

var template = document.createElement;

template.innerHTML = html;

return template.content.firstChild;

}